Noordwijk legt een last onder dwangsom op voor het laten verpauperen van de Vuurtorenpleinrestaurant aan de Koningin Wilhelminaboulevard. Maar ook voor het laten verpauperen van een villa aan de Zeereep. Noordwijk wil daarmee de pittoreske kustlijn beschermen. Het straatbeeld is door het dichtgetimmerde restaurant door graffiti en gebrekkig onderhoud verstoord. Ook de villa is door gebrekkig onderhoud verpauperd. Dit leidt tot een ongewenste achteruitgang van de woon- en duinomgeving, aldus de gemeente. De dwangsom is de prikkel om dit te veranderen.
Welstand
Krachtens art 12 lid 1 jo 13a Woningwet moesten maatregelen worden genomen om de panden aan de redelijke eisen van welstand te laten voldoen. Anders raakt een dwangsom verbeurd. Daarbij werd getoetst aan de Welstandsnota. Daarin staan de toe te passen criteria bij de beoordeling of het uiterlijk van een bestaand bouwwerk in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Daarin staat dat sprake moet zijn van een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is en die afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied. Vaak heeft dit betrekking op het visueel of fysiek afsluiten van een bouwwerk voor zijn omgeving of het ontkennen of vernietigen van architectonische bijzonderheden bij aanpassing van een bouwwerk. Maar ook op armoedig materiaalgebruik, toepassing van felle of contrasterende kleuren, te opdringerige reclames of een te grove inbreuk op wat in de omgeving gebruikelijk is.
Onevenredig om een dwangsom op te leggen?
In beide situaties komt de Raad van State tot het oordeel dat niet aan de eisen van redelijk welstand is voldaan. Voor het restaurant was gesteld dat de last te ver ging. Dit omdat het een herontwikkelingslocatie betreft en het pand daarom is dichtgezet. Dat vindt de Raad van State geen reden om af te moeten zien van handhaving. Er waren geen concrete plannen voor sloop of voor aanpassing van het pand. Dat het een herontwikkelingslocatie betreft, maakt het ook niet anders.
De vlieger dat de dwangsom grote financiële gevolgen heeft en de eigenaar de kans had moeten krijgen om de villa te verkopen, gaat ook niet op. Dat maakt niet dat handhaving dusdanig onevenredig is dat van handhaving moest worden afgezien. Het is aannemelijk dat de voorgeschreven maatregelen de veiligheid ter plaatse verbeteren. De opgelegde maatregelen waren dan ook niet onevenredig in verhouding tot de met de last gediende belangen.
Conclusie
Als een leegstaand gebouw een welstandsexces oplevert, is het kansrijk om maatregelen op te leggen op straffe van een dwangsom.
NB. Voor de liefhebbers van Noordwijk: inmiddels is het restaurant gesloopt.